Landgoed Dramaga

Dramaga heeft in zijn bestaan diverse produkten voortgebracht. Het begon met koffie. Tot omstreeks 1868 werd er ook suiker gemaakt. Toen die culture niet meer rendabel was, ging men over op de produktie van thee. De suikerfabriek bleef bestaan, maar diende voortaan voor de fabricage van thee. In die tijd had men voor het afvoeren van de produkten naar Batavia de beschikking over 400 karrepaarden! Op een gegeven moment is de thee, die een uitstekende naam had, verwoest door een plaag van zwarte vliegen. Daarna is de familie overgegaan op de produktie van rubber.

Van de Van Motman Landen is Dramaga het enige, dat vijf generaties lang in dezelfde handen is gebleven. Hoewel Dramaga het domein van tak C was werden er ook kinderen van andere takken geboren.

Groot Dramaga

Het Landhuis heette “Groot Dramaga”; het had wel 20 extra slaapkamers om logés te herbergen.

Naar aanleiding van een bezoek aan het landhuis schreef Cateau van Kerkhoven:

“Het huis op Dramaga is prachtig, alles wit marmer en witte muren; in de voorgalerij heeft men een prachtig uitzicht op de Salak en het geheel ziet er allervrolijkst uit. Er is een groot zwembad waar het water met een enorme straal instroomt en aan de andere kant door een opening wordt afgevoerd.”

Ten tijde van haar bezoek woonden er ook zes nichtjes van Jacob: Suze van Kakum (tak E) was net met een gouvernante uit Nederland aangekomen en de vijf dochters van Jan (tak D) woonden er al langer. Hoewel zij in 1884 als 13-jarige Dramaga voor het laatst zag, schreef kleindochter Anne Edwards in een in 1948 aan Richard P.C. gerichte brief:

“I could draw the whole groundplan and architecture of Dramaga blindfold; I remember every room so well, and evrey tree in the garden almost, the boengoer near the big bell, the doekoe-trees, the Spice-shrubs, the nutmegs at the back, the lovely ferns and begonias all round the house in flower-pots and the horses and carriages. The piebald horses always excited my admiration and the four ponies harnessed to a low kind of phaeton, that raced so fast along the road that boedjang had hard wordk to rush to their heads when necessary, and kapitein P. van der Woude of the ‘Prins Frederik’, when he came to Dramaga with us once, said he felt safer in a storm in the bay of Biscay than in that carriage with four bolting ponies”.

En in een andere brief over nieuwjaarsfeesten op Dramaga schrijft ze:
“I remember so well, when I was 3 or 4 years old, being aloowed to stay up till midnight at a ball on Dec. 31th at Dramaga and falling asleep in the arms of Betsy Schuurman in one of the big rocking- chairs. Then she woke me at midnight to see the Javanese chiefs arrive in the dark to the voorgalerij to make their obeisance to Grootpapa and Grootmama and bring them beautiful New-Year presents of gold-embroidered slippers etc; and Grootpapa invited them to dinner for New-Years’s day and said they could bring as many friends as they liked, because he would have an ox killed. Next morning two little Javanese princes came as “advance –guard”, dressed in beautiful turbans and blazing with emeralds and gold. Mary an I were sent to play with them and we asked them what game they would like to play. They said (bloodthirsty little beast): We want to see the ox being killed and cut up. This took place on the platform alongside the ‘slokkan’ (=afvoergoot, riool’)”.

Landbouwuniversiteit Bogor

Sinds 1958 is op Dramaga, thans Dermaga geheten, een campus van de Bogorlandbouwuniversiteit (Institut Pertanian Bogor: IPB) gevestigd. In januari 1998 stond in de Indonesiche krant Suara Pembaruan Dailye een artikel dat op internet verscheen onder de titel Etos Kerja Motman, ondertekend door Harinto. Daarin werd de geschiedenis van de familie Van Motman opgehaald en werden de ondernemingsgeest en de werklust van de planters van Dramaga voor de studenten als voorbeeld gesteld waarbij deze eigenschappen werden gekenmerkt door het woord “Motmaniensis”

Lees de Engelse vertaling van het in Balébat verschenen artikel:
   • Landhuis Dramaga, The house of landlord van Motman

Cultuuronderneming Dramaga !938

Ligging: 9 km noordwest van Buitenzorg
Hoogte: 167-248m,

Grootte: 3774 bw (bw = 71 are)
• 246.752 kg rubber
• 13.660 kg thee
• 4000 kg copra
• 87.645 kg rijst
• 299 kg koffie

Bogor Agricultural University

Kampus IPB Darmaga Bogor

Java 16003 Indonesia